REKABET KURUMU – Kartellerin Ortaya Çıkarılması Amacıyla Aktif İşbirliği Yapılmasına İlişkin Yeni Yönetmelik Resmi Gazete’de Yayımlandı
Rekabet Kurumu tarafından Kartellerin Ortaya Çıkarılması Amacıyla Aktif İşbirliği Yapılmasına İlişkin Yeni Yönetmelik (“Yeni Yönetmelik”), 16.12.2023 tarihinde 32401 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Böylece, 14 yılı aşkın süredir yürürlükte olan aynı isimli eski Yönetmelik yürürlükten kalkmış ve burada yer alan düzenlemeler gözden geçirilerek güncellenmiştir. Yeni Yönetmelik ile yapılan bu güncellemelerle, rekabeti sınırlayıcı anlaşmaların ortaya çıkarılması için aktif işbirliği yapan teşebbüslere ve ilgili yöneticilere uygulanacak para cezaları, ceza indirimleri ve işbirliği süreçleri gibi konuları kolaylaştırıcı birtakım yenilikler getirilmiştir.
Bu kapsamda, Yeni Yönetmelik ile getirilen yeniliklerden ilki, eklenen yeni tanımlar olmuştur. Buna göre, Yeni Yönetmelik kapsamında başvuru sahibi, kartel kolaylaştırıcısı ve kartel tarafı olmak üzere üç grup tanımlanarak bu Yönetmelik’te belirtilen koşulları yerine getiren ilk başvuru sahibine para cezası verilmeyeceği, bu maddeden yararlanamayan başvuru sahiplerine verilecek para cezalarının ise indirileceği düzenlenmiştir. Bu düzenleme ile kartel tarafı ve kartel kolaylaştırıcısı ayrı ayrı tanımlanmış ve bunların pazarın aynı seviyesinde bulunup bulunmamalarına göre ayrıştıkları ifade edilmiştir. Böylece, Yeni Yönetmelik ile eskiden farklı olarak kartelin asıl tarafı olan teşebbüslerin yanı sıra, taraf olarak nitelendirilemeyen, pazarın farklı seviyesinde bulunan ancak kartele katkıda bulunmuş olan teşebbüs ve teşebbüs birliklerinin de pişmanlık müessesinden yararlanabilmesi sağlanmıştır. Bu ayrımın, özellikle iki tarafın da yer aldığı topla-dağıt kartelleri bakımından yararlı olabileceği düşünülmektedir. Nitekim, eski Yönetmelik’te yer alan ve oldukça muğlak ve geniş bir anlama sahip olan “teşebbüs” tanımının bu şekilde daraltılması, kartelde yer alan teşebbüslerin sorumluluklarının tam olarak saptanabilmesi bakımından önem arz etmektedir.
Yeni Yönetmelik ile getirilen bir başka değişiklik ise, süreler bakımından olmuştur. Buna göre, aktif işbirliği başvurusunun, soruşturma raporunun tebliğinden önce olmak üzere, soruşturma bildiriminin tebliğini takip eden üç ay içinde yapılması öngörülmüştür. Bu süre sınırının, soruşturma süreçlerinde aksaklıkları önlemeyi amaçladığı düşünülmektedir.
Ek olarak Yeni Yönetmelik, para cezalarındaki indirimlerle ilgili olarak alt ve üst sınırlara da değişiklik getirmiştir. Buna göre, alt sınırlar genel olarak düşürülmüş, üst sınırlar ise artırılmıştır. Bunun yanında yeni indirim oranları yüzdelik dilimlerle ifade edilmiştir. Alt sınırların düşürülmesine ilişkin değişiklik, teşebbüsleri teşvik etmek açısından olumsuz bir gelişme olarak değerlendirilse de, bunun yanında üst sınırların yükseltilmiş olması bu durumu dengeler nitelikte görülmektedir.
Usule ilişkin getirilen bir yenilik olarak, Yeni Yönetmelik’te işbirliği başvurusunun şartları arasında sunulan bilgi ve belgelerin “katma değer yaratan belge” olması gerekliliği ceza indirimi veya cezasızlık için önkoşul olarak belirtilmiştir. Bu belgeler, “karteli ispat etme imkânını güçlendirecek bilgileri ve belgeler” olarak tanımlanmıştır.
Son olarak Yeni Yönetmelik ile, soruşturma açısından gerekli olması halinde mevcut ve eski yönetici ile çalışanların bilgilerine başvurulmasına olanak tanınmıştır. Bu kapsamda, başvuru sahibinin, bu konuda gereken azami gayret ve özeni göstermesinin beklendiği düzenlenmiştir. Rekabet hukuku bağlamında teşebbüs/teşebbüs birliklerinin, kartel oluşumları da dahil olmak üzere, mevcut çalışanlarının yanında eski çalışanlarının fiillerinden de sorumlu tutulduğu göz önüne alındığında bu düzenleme rekabet hukuku ilkeleriyle örtüşmektedir. Öte yandan, “azami gayret” kavramı, anlam ve ispat açısından belirsizlik yaratabilecek nitelikte görülmektedir. Bunun yanında, başvuru sahibinin sonradan ek bir bilgi/belgeye ulaşması halinde bunu ikinci yazılı savunma süresinin bitiminden önce sunma yükümlülüğü getirilmiştir. Bu kapsamda Yeni Yönetmelik ile usul bakımından başvuru sahibine getirilen yükümlülüklerin kapsamının genişletildiği tespit edilmektedir.
(Rekabet Kurumu – 16.12.2023)
NAZALI VERGI & HUKUK