İmdat TÜRKAY/Gelir İdaresi Grup Başkanı
Özet: 30.11.2024 tarihinde yürürlüğe giren düzenleme ile tevsik zorunluluğu kapsamında olanların yapacakları 30.000 TL’yi aşan tutardaki her türlü tahsilat ve ödemelerini aracı finansal kurumlar kanalıyla yapmaları ve bu tahsilat ve ödemeleri söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik etmeleri zorunlu hale gelmiştir. 1.7.2025 tarihinden itibaren ise çalışanlara yapılacak ücret ödemelerinin banka aracılığıyla yapılması yükümlülüğüne ilişkin asgari çalışan sayısı 5 çalışandan, 3 çalışana düşürülmüştür.
Anahtar kelimeler: Ücret ödemesi, ücret ödemesinin tevsiki, en az üç çalışan, tevsik zorunluluğu sınırı 30.000 TL, tevsik zorunluluğunda cezalar.
1. Giriş
4 Haziran 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” ile çalışana yapılacak ödemelerin banka aracılığıyla yapılması yükümlülüğüne ilişkin asgari çalışan sayısı kriterinde değişikliğe gidilmiş ve yapılan değişiklik ile "en az beş çalışan" şartı, "en az üç çalışan" olarak yeniden belirlenmiştir. Yapılan bu değişiklik 1.7.2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.
Buna göre, Türkiye genelinde en az üç çalışanı bulunan işverenler, çalıştırdıkları personele o ay içerisinde yapacakları ücret, prim, ikramiye ve benzeri tüm ödemeleri, kanuni kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden bankalar aracılığıyla yapmaları gerekmektedir. Ancak, 7524 sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanununun “Yetki” başlıklı mükerrer 257 nci maddesinde yapılan değişiklikle, mükellef olmayanlara da tahsilat ve ödemelerini banka ve benzeri finans kurumları üzerinden yapma zorunluluğu getirilmesine yönelik Hazine ve Maliye Bakanlığına yetki verilmiştir.
Bu kapsamda, 18/10/2024 tarihinde yürürlüğe giren 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair 572 Sıra No.lu Tebliğ ile nihai tüketiciler dahil mükellef olmayanlar da tevsik zorunluluğu kapsamına alınmış olup daha sonra da 30/11/2024 tarihinde yürürlüğe giren 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair 575 Sıra No.lu Tebliğ ile 7.000 TL olan tevsik zorunluluğu sınırı 30.000 TL’ye çıkarılmıştır. Tevsik zorunluluğu kapsamında olanların yapacakları 30.000 TL’yi aşan tutardaki her türlü tahsilat ve ödemelerini aracı finansal kurumlar kanalıyla yapmaları ve bu tahsilat ve ödemeleri söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik etmeleri zorunludur.
Bilindiği üzere, 7524 sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinde yapılan değişiklikle tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğuna ilişkin yetki kapsamına, mükellefiyeti olmayan kişiler de dahil edilmiştir. 18 Ekim 2024 tarihinde yayımlanan 572 Sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile mükellef olmayan kişilerin de 7.000 TL’yi aşan tahsilat ve ödemelerini finansal kurumlar aracılığıyla gerçekleştirmeleri zorunlu hale getirilmiştir. 30 Kasım 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan “Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 459)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 575)” ile tahsilat ve ödemelerin banka ve finans kurumları aracılığıyla yapılmasını zorunlu kılan tevsik sınırı, 7.000 Türk Lirasından 30.000 Türk Lirasına yükseltilmiştir.
Bu çalışmada, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 4.6.2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” de yapılan değişiklik ile Hazine ve Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından tahsilat ve ödemelerin aracı finansal kurumlar tarafından düzenlenen belgelerle tevsiki uygulamasının usul ve esasları hakkında 575 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile değişik 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yapılan değişiklikle tevsik zorunluluğu sınırının 30/11/2024 tarihinden itibaren 30.000 TL’ye çıkarılması konusu incelenmiştir.
2. İşletme Personeli ve Ortaklara Yapılan Ücret Ödemelerinde Tevsik Zorunluluğu
Personel sayısı ile sınırlı olmaksızın personele ilgili ayda yapılan ücret, tazminat, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü ödemenin kanuni kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarının 30.000 TL’yi aşması halinde söz konusu ödemelerin aracı finansal kurumlar aracılığıyla yapılması ve ödemelerin söz konusu kurumlarca düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.
İşletmelerin kendi ortakları ve/veya diğer gerçek ve tüzel kişilerle yaptığı her türlü tahsilat ve ödemelerin 30.000 TL’yi aşması durumunda, aracı finansal kurumlar aracılığıyla yapılması ve bu işlemlerin söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi zorunludur. Aynı günde aynı kişi veya kurumlarla yapılan işlemlerin toplam tutarının 30.000 TL’yi aşması durumunda, işlemlerin her biri işlem bazında belirlenen haddin altında kalsa bile, aştığı işlemden itibaren işleme konu tahsilat ve ödemelerin de aracı finansal kurumlar aracılığıyla yapılması zorunludur.
(https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/beyannamerehberi/2024/tevsik_2024.pdf).
2.1. İşverenler Tarafından 30.000 TL'yi Aşan Ücret Ödemelerinde Tevsik Zorunluluğu Uygulamasının Tarihsel Süreci
213 sayılı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinde Hazine ve Maliye Bakanlığına verilen yetkiye dayanılarak, tahsilat ve ödemelerin aracı finansal kurumlar (19/10/2005 tarihli ve 5411 sayılı Bankacılık Kanununda tanımlanan banka, 29/6/2013 tarihli ve 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun kapsamında yetkilendirilmiş ödeme kuruluşları, 9/5/2013 tarihli ve 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanununa göre kurulan Posta ve Telgraf Teşkilatı A.Ş.) tarafından düzenlenen belgelerle (dekont, hesap bildirim cetveli, alındı gibi) tevsiki uygulamasının usul ve esasları 1/1/2016 tarihinden itibaren, 469, 479, 480, 540, 572 ve 575 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile değişik 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile belirlenmiştir.
Bilindiği üzere, 7524 sayılı Kanun ile Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinde yapılan değişiklikle tahsilat ve ödemelerin tevsik zorunluluğuna ilişkin yetki kapsamına, mükellefiyeti olmayan kişiler de dahil edilmiştir. 18 Ekim 2024 tarihinde yayımlanan 572 Sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile mükellef olmayan kişilerin de 7.000 TL’yi aşan tahsilat ve ödemelerini finansal kurumlar aracılığıyla gerçekleştirmeleri zorunlu hale getirilmiştir. 30 Kasım 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan “Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 459)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 575)” ile tahsilat ve ödemelerin banka ve finans kurumları aracılığıyla yapılmasını zorunlu kılan tevsik sınırı, 7.000 Türk Lirasından 30.000 Türk Lirasına yükseltilmiştir.
572 ve 575 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri ile 459 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde değişiklik yapılmak suretiyle 30.000 TL üzerindeki ödemelerin banka ve finans kurumları üzerinden yapılmasına ilişkin zorunluluk düzenlemesine mükellef olmayanlar da dahil edilmiştir. Tevsik zorunluluğu kapsamında olanların (mükellef olmayanların kendi aralarında yapacakları işlemler hariç olmak üzere) yapacakları 30.000 TL’yi aşan tutardaki her türlü tahsilat ve ödemelerini aracı finansal kurumlar kanalıyla yapmaları ve bu tahsilat ve ödemeleri söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik etmeleri zorunludur.
Bilindiği üzere, 18/11/2008 tarihli ve 27058 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan ve 1/1/2009 tarihinde yürürlüğe giren "Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığı İle Ödenmesine Dair Yönetmelikte” yer alan hükümler ile 4 Haziran 2025 tarihli ve 32920 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” hükümlerine göre göre;
-Bu Yönetmeliğin amacı: İşçinin, gazetecinin ve gemi adamının; ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakının bankalar aracılığıyla ödenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
- Bu Yönetmelik, 22/4/1926 tarihli ve 818 sayılı Borçlar Kanunu, 13/6/1952 tarihli ve 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun, 20/4/1967 tarihli ve 854 sayılı Deniz İş Kanunu ile 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında çalıştırılan işçi, gazeteci ve gemi adamının ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkakını kapsamaktadır.
-29/6/2004 tarihli ve 5202 sayılı Savunma Sanayii Güvenliği Kanunu kapsamında tesis güvenlik belgesine sahip işyerleri ile 26/6/2001 tarihli ve 4691 sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında bulunan gizlilik dereceli tesislerde çalıştırılanlara ve 1/11/1983 tarihli ve 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanunu ve bu Kanuna göre çıkarılan yönetmeliklerde belirtilen görevleri yerine getirmekle görevlendirilenlere yapılacak ödemeler, bankalar aracılığıyla yapılması zorunluluğundan istisnadır.
- Ödeme: Ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkak ödemelerini ifade eder.
- Borçlar Kanununa tabi olarak işçi çalıştıran iş sahiplerince, işçinin sözleşmede gösterilen veya adet olan ya da kendisinin bağlı bulunduğu genel vekâletname ile belirlenen her türlü ödemelerden öncelikle kanunî kesintiler yapıldıktan sonra işçiye net olarak ödenecek bakiye tutarının bankalar aracılığıyla ödenmesi hususunda iş sahiplerine zorunluluk getirilip getirilmemesi ve bu zorunluluğun kapsamı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığından sorumlu Devlet Bakanlığı tarafından müştereken belirlenir.
- 5953 sayılı Kanuna tabi olarak Türkiye genelinde en az üç gazeteci çalıştıran işverenler, çalıştırdıkları gazeteciye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını bankalar aracılığıyla ödemekle yükümlüdürler.
-Gazeteci çalıştıran işverenler, aynı zamanda 5953 sayılı Kanun hükümleri dışında kalan ve İş Kanununda "işçi" tanımına giren kimseleri çalıştırmaları hâlinde, çalıştırılan gazeteci sayısı ile işçi sayısı toplamının en az üç olması durumunda, çalıştırdıkları gazeteci ve işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödemekle yükümlüdürler.
- Deniz İş Kanununa tabi olarak Türkiye genelinde en az üç gemi adamı çalıştıran işverenler veya işveren vekilleri, çalıştırdıkları gemi adamına, o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödemekle yükümlüdürler.
-İşyerleri ve işletmelerinde İş Kanunu hükümlerinin uygulandığı işverenler ile üçüncü kişiler, Türkiye genelinde çalıştırdıkları işçi sayısının en az üç olması halinde, çalıştırdıkları işçiye o ay içinde yapacakları her türlü ödemenin kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarını, bankalar aracılığıyla ödemekle yükümlüdürler.
-Bu Yönetmelik kapsamında banka aracılığıyla ödeme yapması gereken işverenler, işveren vekilleri veya üçüncü kişiler, işyerlerinin bulunduğu mahalde banka şubesi bulunmaması ya da çalışanlara banka aracılığıyla ödeme yapılmasına imkân bulunmaması hâlinde ödemeler, T.C. Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü şubeleri aracılığıyla yapılır.
-Bu Yönetmelik kapsamındaki işveren, işveren vekili ve üçüncü kişiler tarafından yine bu Yönetmelikte belirtilen kişilere bankalar aracılığıyla yapılan her türlü ödemelerde ödemelerin niteliği, hesabın açıklamasında belirtilir.
-Bu Yönetmelikte belirtilen işverenleri veya işveren vekillerini veyahut üçüncü kişileri, yapacakları ödemeleri bankalar nezdinde açılacak hesaplara brüt olarak yatırmaları hususunda zorunlu tutmaya Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Maliye Bakanlığı ile Hazine Müsteşarlığının bağlı olduğu Bakanlık müştereken yetkilidir.
Bu Yönetmelik kapsamında zorunlu tutulduğu hâlde gazeteciye yapılan ödemeleri bankalar aracılığıyla yapmayan işverene, 5953 sayılı Kanunun 27 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili birimi tarafından idarî para cezası verilir. Bu Yönetmelik kapsamında zorunlu tutulduğu hâlde gemi adamına yapılan ödemeleri bankalar aracılığıyla yapmayan işverene veya işveren vekiline, Deniz İş Kanununun 51 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının geminin bağlama limanının bulunduğu yer ilgili birimince idarî para cezası verilir.
İşçiye, İş Kanunundan veya toplu iş sözleşmesinden veyahut iş sözleşmesinden doğan alacaklarını, bu Yönetmelik kapsamında zorunlu tutulduğu hâlde bankalar aracılığıyla ödemeyen işverene veya işveren vekiline veyahut üçüncü kişiye, İş Kanununun 102 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi uyarınca, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili birimi tarafından idarî para cezası verilir.
Konu hakkında Gelir İdaresi tarafından verilen bir özelgede yapılan açıklamaya göre; anılan Yönetmelikte yer alan hükümlerden bahsedilmiş ve yönetmelik kapsamında zorunlu tutulduğu halde çalışanların ücretlerini bankalar aracılığıyla ödemeyenlere ilgili birimler tarafından idari para cezası kesileceği de belirtilmiş ve sonuç olarak bahse konu Yönetmelikle belirlenen çalışan sayısı ile sınırlı olmaksızın, çalışanlara o ay içinde yapılan her türlü ödemenin (ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkak ödemeleri) kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarının 7.000 TL'yi (30.11.2024 tarihinden itibaren 30.000 TL) aşması halinde söz konusu ödemelerin 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması ve ödemelerin söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi gerektiği açıklanmıştır (www.gib.gov.tr/Özelge Sistemi, İzmir Vergi Dairesi Başkanlığının 09.02.2023 tarih ve E-67854564-105[1741-8711]-77938 sayılı özelgesi).
Öte yandan, söz konusu Yönetmelikle yapılan düzenleme sonrasında 2009 yılbaşından itibaren uygulanan 10 ve daha fazla işçi çalıştıran işverenlerinin, çalıştırdıkları işçilerin ücret ve diğer ödemelerini banka kanalı ile ödemesi uygulaması 01.06.2016 tarihinden itibaren 5 işçiye düşürülmüş ve çalıştırılan işçi sayısı 4 ve altında olması halinde ise işverenin ister bankadan isterse elden ücret ödemesi yapmışlardır.
Son olarak da 4.6.2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” ile çalışana yapılacak ödemelerin banka aracılığıyla yapılması yükümlülüğüne ilişkin asgari çalışan sayısı kriterinde değişikliğe gidilmiş ve yapılan değişiklik ile "en az beş çalışan" şartı, "en az üç çalışan" olarak yeniden belirlenmiştir. Yapılan bu değişiklik 1.7.2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.
Buna göre, Türkiye genelinde en az üç çalışanı bulunan işverenler, çalıştırdıkları personele o ay içerisinde yapacakları ücret, prim, ikramiye ve benzeri tüm ödemeleri, kanuni kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutar üzerinden bankalar aracılığıyla yapmaları gerekmektedir. Ancak, 30.11.2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan “Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 459)’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sıra No: 575)” ile tahsilat ve ödemelerin banka ve finans kurumları aracılığıyla yapılmasını zorunlu kılan tevsik sınırı 30.000 TL’ye yükseltilmiştir. Dolayısıyla işverenin bir çalışanı dahi olsa yapılan ücret ödemesi 30.000 TL’yi geçiyorsa banka kanalıyla yapılması gerekmektedir.
Geçmiş dönemlerde, Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından 2023 yılında uygulanan asgari ücret tutarı aylık brüt 10.008,00 TL ve net 8.506,80 TL olarak belirlenmiştir. Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından 2024 yılında uygulanan asgari ücret tutarı aylık brüt 20.002,50 TL ve net 17.002,12 TL olarak belirlenmiştir. Böylece, 01.01.2023 tarihinden itibaren belirlenen 2023 ve 2024 yılları asgari ücret rakamları 7.000 TL’lik tevsik zorunluluğu rakamının üzerinde olduğu için personel sayısına bakılmaksızın bu tutarı aşan personel ücretlerinin banka vb. kurumların üzerinden yapılma zorunluluğu doğmuş ve personel maaşlarının elden ödenmesi dönemi sona ermiştir.
Öte yandan, 30.11.2024 tarihinden itibaren tevsik zorunluluğu rakamı 7.000 TL’den 30.000 TL’ye yükselince Aralık/2024 ayına ait asgari ücretin net tutarı olan 17.002,12 TL yine 30.000 TL olarak belirlenen tevsik zorunluluğu sınırının altında kalmıştır. 2025 yılı için belirlenen asgari ücretin net tutarı da 22.104,68 TL olup tevsik sınırının altında kalmaktadır.
İşverenler tarafından dikkat edilmesi gereken konu yukarıda bahsedilen Yönetmelikle belirlenen çalışan sayısı ile sınırlı olmaksızın, çalışanlara o ay içinde yapılan her türlü ödemenin (ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü istihkak ödemeleri) kanunî kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarının 30.11.2024 tarihinden itibaren 30.000 TL’yi aşması halinde söz konusu ödemelerin 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında aracı finansal kurumlar kanalıyla yapılması ve ödemelerin söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik edilmesi gerekmektedir.
İşverenler, işyerinin bulunduğu yerde banka şubesi yoksa ya da işçilere banka kanalıyla ödeme yapılması mümkün değilse, bankadan ödeme yapmayabilir. Ancak bu durumda bile, ücret elden ödenmemeli, ücreti PTT kanalıyla ödenmelidir. Ayrıca, işçiye elden ödeme yapmak hangi ücret türüne ilişkin olursa olsun işçi açısından iş akdinin haklı nedenle feshine sebep oluşturacaktır.
İş Kanunu’nun 24. Maddesi (e) bendine göre işveren tarafından işçinin ücretinin tamamı veya bir kısmı kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun hesap edilmez veya ödenmezse yani banka kanalıyla değil elden ödenirse bu durum çalışan için haklı fesih sebebi teşkil etmekte olup işçinin böyle bir durumda kıdem tazminatına hak kazanması mümkündür. Fakat bu noktada ücretlerin elden ödendiğinin mahkemeye kanıtlanması gerekmektedir. Böyle bir durumda işçi, iş akdini haklı nedenle feshederek işçilik alacaklarının ödenmesi talep edebilir.
İşveren ile işçi karşılıklı olarak anlaşarak ya da işçinin rızası alınmaksızın ücretleri elden ödenirse, ilerleyen tarihlerde işçi ile dava yoluyla karşı karşıya gelindiğinde, aslında yapılmış olan bu ödemelerin kanıtlanamaması ve dolayısıyla ücretleri ikinci kez hem de faiziyle ödenmesi riski ortaya çıkmaktadır. Elden yapılan ödemelerin tespiti halinde işverenler hem sosyal güvenlik mevzuatı açısından hem de vergi mevzuatı açısından ağır idari yaptırımlara maruz kalacaktır.
3. Tevsik Zorunluluğuna Uymayanlara Kesilecek Cezalar
Tahsilat ve ödemelerin aracı finansal kurumlar aracılığıyla yapılması zorunluluğuna uyulmaması durumunda, Vergi Usul Kanununun mükerrer 355 inci maddesine göre özel usulsüzlük cezası uygulanacaktır. Tahsilat ve ödemelerini banka, benzeri finans kurumları veya posta idarelerince düzenlenen belgelerle tevsik etme zorunluluğuna uymayanların her birine, her bir işlem için anılan maddeye göre uygulanan cezalardan az olmamak üzere işleme konu tutarın %10’u oranında özel usulsüzlük cezası kesilecektir. Anılan maddeye göre 2025 yılında uygulanacak asgari ceza tutarları şöyledir.
(https://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/user_upload/Yararli_Bilgiler/vergicezalari.pdf)
Ancak, bu fıkra uyarınca bir takvim yılı içinde kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı 28 milyon Türk lirasını geçemez. Tevsik zorunluluğuna aykırı bir şekilde ödeme yapanların, durumu ödemeyi takip eden beş iş günü içerisinde kendiliğinden idareye bildirmesi halinde, ödemede bulunan adına bu fıkra uyarınca özel usulsüzlük cezası kesilmez.
Tevsik zorunluluğuna uymayanlar için asgari ve azami miktarları belirtilmiş olan tutarlar ile ceza miktarları, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında, takvim yılı başından geçerli olmak üzere artırılarak uygulanır.
Tevsik yükümlülüğünün yerine getirilmemesi nedeni ile adına özel usulsüzlük cezası kesilen mükellefler veya vergi sorumluları, Vergi Usul Kanununda yer alan cezalarda indirim ve uzlaşma hükümlerinden yararlanabilir.
Öte yandan işçiye, ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkakını zorunlu tutulduğu halde özel olarak açılan banka hesabına ödemeyen işveren, işveren vekili ve üçüncü kişiye bu durumda olan her işçi ve her ay için 4857 sayılı İş Kanunu’nun 102. Maddesinin birinci fıkrasının (a) bendine göre, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili birimi tarafından 2025 yılı için bu durumda olan her işçi ve her ay için 2.179 TL idarî para cezası verilmektedir. (https://www.csgb.gov.tr/Media/1ztby3gm/4857-sayili-is-kanunu-2025-yili-idari-para-cezalari.pdf).
İşverenlerin, çalışanların ücret ödemelerini elden ödemek suretiyle ağır idarî para cezası ile karşı karşıya kalabileceklerinden hem Yönetmelik hem de tevsik zorunluluğuna ilişkin hadlere dikkat etmeleri gerekmektedir.
4. Sonuç
Hazine ve Maliye Bakanlığı Vergi Usul Kanununun mükerrer 257 nci maddesinde yer alan yetkisi kullanarak tahsilat ve ödemeleri banka ve benzeri finans kurumları üzerinden yapma zorunluluğu getirme konusunda 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde düzenleme yapmıştır. Daha sonra 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair 575 Sıra No.lu Tebliğ ile 7.000 TL olan tevsik zorunluluğu sınırını 30.000 TL’ye çıkarmış olup bu düzenleme 30/11/2024 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Buna göre, tevsik zorunluluğu kapsamında olanların yapacakları 30.000 TL’yi aşan tutardaki her türlü tahsilat ve ödemelerini aracı finansal kurumlar kanalıyla yapmaları ve bu tahsilat ve ödemeleri söz konusu kurumlarca düzenlenen belgeler ile tevsik etmeleri zorunludur.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 4.6.2025 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Ücret, Prim, İkramiye ve Bu Nitelikteki Her Türlü İstihkakın Bankalar Aracılığıyla Ödenmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” de yapılan değişiklik ile işverenler tarafından çalışanlara yapılacak ödemelerin banka aracılığıyla yapılması yükümlülüğüne ilişkin asgari çalışan sayısı kriterinde değişikliğe gidilmiş ve yapılan değişiklik ile "en az beş çalışan" şartı, "en az üç çalışan" olarak yeniden belirlenmiştir. Yapılan bu değişiklik 1.7.2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yürürlüğe girmiştir.
Buna göre, işverenler şayet 3 ve daha az işçi çalıştırıyorsa maaş, prim, ikramiye gibi ödemeleri elden yapabilecek, ancak 4 ve üstü işçisi olanlar ise bankalar aracılığıyla ödemelerini yapmaları gerekmektedir. Ancak, 575 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile değişik 459 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde yapılan değişiklikle tevsik zorunluluğu sınırının 30/11/2024 tarihinden itibaren 30.000 TL’ye çıkarılması nedeniyle, personel sayısı ile sınırlı olmaksızın personele ilgili ayda yapılan ücret, tazminat, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her türlü ödemenin kanuni kesintiler düşüldükten sonra kalan net tutarının 30.000 TL’yi aşması halinde söz konusu ödemelerin aracı finansal kurumlar aracılığıyla yapılması ve ödemelerin söz konusu kurumlarca düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.
*Bu yazıda yapılan açıklamalar, tamamıyla yazarına ait olup, hiçbir şekilde yazarın çalıştığı kurumunu bağlamaz, kurumunun görüşü olarak kullanılamaz ve değerlendirilemez.
KAYNAKÇA