HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KURUMU (HAGB) ANAYASA MAHKEMESİ KARARIYLA İPTAL EDİLMİŞTİR.

02.08.2023

01.08.2023

Duyurumuz, 01.08.2023 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan Anayasa Mahkemesi’nin 1/06/2023 tarihli, 2022/120 Esas ve 2023/107 Karar sayılı ilamı hakkındadır.

Anayasa Mahkemesi tarafından 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. Maddesinde Hükmün Açıklanması ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması başlığı altında düzenlenen (5), (6), (7), (8), (9), (10), (11), (12), (13) ve (14) numaralı fıkraların iptaline karar verilmiştir.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması müessesesi, düzenleme itibarıyla ilk defa kasten suç işleyen yahut taksirli suç işleyen şahısların hükümlü statüsüne sokulmasını ve infaz rejimleri ile karşılaşılmasını engellemektedir. Böylelikle kanuni şartların sağlanması halinde sanıklar hakkında iki yıl ve altında hapis cezası ve/veya adli para cezasına hükmedilmesi durumunda hükmün açıklanması geri bırakılmakta kararın kesinleşme tarihinden itibaren beş yıl boyunca kasten suç işlenmemesi halinde ise ceza davası düşmekte ve sanıkların adli sicillerine herhangi bir kayıt yapılmamaktadır.

Ancak Anayasa Mahkemesi tarafından verilen iptal kararı neticesinde “Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması”na ilişkin kanuni düzenlemeler bir yıl sonra uygulanmak üzere iptal edilmiştir.  

İptal Kararında:

• HAGB kararlarının, 5 yıllık denetim süreci içerisinde kamu otoritelerinin keyfi uygulamaları nedeniyle birçok temel hak ve özgürlüğün kullanılmasına engel teşkil ettiği,
• HAGB kararlarının, istinaf kanun yoluna tabi olmaması sebebiyle Anayasanın 36. Maddesinde yer alan “Hak Arama Hürriyeti” başlıklı düzenlemesine aykırılık teşkil ettiği,
• HAGB kararlarının, suçtan elde edilen gelir, suç eşyası, vb. kaynakların mülkiyetinin kamuya geçirilmesini sağlayan müsadere kararı ile birlikte verilmesi halinde müsadere kararının infazının belirsizliği ve üst mahkeme tarafından denetlenememesi nedeniyle Mülkiyet Hakkının hukuka aykırı şekilde sınırlandırılmasına sebebiyet verdiği,
• HAGB kararlarının verilmesi için mağdurun muvafakatinin aranmaması ve düzenlemenin toplum nezdinde artık cezasızlık düzenlenmesi olarak algılanması sebebiyle mağdurun manevi telafi hakkının elinden alınmasına dolayısıyla yeterli ve etkili bir giderim sağlanamamasına neden olduğu,
• HAGB kararlarının, ceza niteliğinde değil daha çok ceza tehdidi altında bırakma niteliğine sahip olması nedeniyle Devletin suça ilişkin orantılı ceza verilmesi, suçlara ilişkin caydırıcı etkinin ortaya konmasını sağlama yükümlülüğünü yerine getirmesini engellemekte olduğu

gerekçeleri ile 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 231. Maddesinde Hükmün Açıklanması ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması başlığı altında düzenlenen ve hükmün açıklanmasının geri bırakılması kurumuna dair düzenlemeleri içeren (5), (6), (7), (8), (9), (10), (11), (12), (13) ve (14) numaralı fıkralarının iptaline, işbu düzenlemenin ise Resmi Gazete’de yayımlanmasından 1 yıl sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiştir.

Netice itibariyle yürürlük tarihi olan 01.08.2024 tarihinden sonra artık diğer kanuni şartların sağlanması ile iki yıl ve altında hapis cezası ve/veya adli para cezası kararlarına uygulanmakta olan Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması kurumu uygulanamayacaktır.

İşbu düzenleme 01.08.2024 tarihi itibariyle yürürlüğe girecektir.

 

 

NAZALI VERGI & HUKUK

info@nazali.com

Yukarıda yer verilen açıklamalarımız, hukuki görüş ve tavsiye niteliğinde olmayıp, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir; bu sebeple belirtilen konularda bir aksiyon almadan önce, bir uzmana danışmanızı tavsiye ederiz. NAZALI’ya işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz